macOS voor dummies

Sinds september 2017 werd LInfo6 uitgerust met iMac-toestellen. Deze HOWTO is uitsluitend bedoeld voor zij die nog nooit met een Mac-toestel gewerkt hebben. We verwachten dat studenten snel aan een labo kunnen starten a.d.h.v. deze HOWTO.

OS versie 2018-2019: macOS High Sierra 10.13.6

Inloggen en uitloggen

Inloggen doe je met voornaam.naam@student.odisee.be en bijhorende paswoord. Je kan enkel inloggen wanneer het rode bolletje met de melding 'Network accounts are unavailable' verdwijnt.

Uitloggen of het systeem afsluiten kan je via het Apple menu (Apple icoon). Uitloggen op het einde van een labo is verplicht.

Schermindeling

• De menubar bovenaan. Deze bevat
  • Apple menu (systeemcommando's) achter het Apple icoon
  • onmiddellijk gevolgd door het App menu - dit menu varieert van app tot app !!! (afhankelijk van de huidige focus), al delen de meeste apps een aantal gemeenschappelijke items. Indien de huidige focus niet op een venster ligt, wordt het menu voor de app 'Finder' (zie verder) getoond.
  • het statusmenu rechts. Deze bevat o.a. het gebruikersmenu en het notification center.
  • meer info

• De dock standaard onderaan. Dit is een verzameling van app 'shortcuts' (linkergedeelte) en 'shortcuts' naar mappen en bestanden (rechtergedeelte). Je kan de meeste van deze items gewoon verwijderen en toevoegen door te slepen of via het context-menu (control+click) van een item. Geopende apps verschijnen sowieso in de dock en worden aangeduid met een punt. Mappen kunnen weergegeven worden als 'stack' (stapel bestanden) of 'folder' (map-icoon). Meer info over de dock.

Muis instellen met systeemvoorkeuren

De 'System Preferences' kan je bereiken via het Apple menu of via het tandwiel in de dock. Wanneer je een bepaald item aanklikt kan je terug naar het hoofdmenu via de 'back'-knop '<' in de titelbalk.

• Het is aangeraden om de tracking speed van je muis in te stellen onder System Preferences > Mouse.
• Het equivalent van rechtsklikken in Windows is control+click in Mac. Onder System Preferences > Mouse kan je rechtsklikken wel nog inschakelen.
• Er zit geen muiswieltje op de muis, maar je kan horizontaal en verticaal scrollen met 1 vinger op de muis.

Toetsencombinaties en Keyboard Viewer

Er bestaan tal van toetsencombinaties met shift, control, option en command (deze toetsen moet je ingedrukt houden). Toetsencombinaties met Ctrl in Windows worden meestal met command uitgevoerd in Mac. Zo zijn command+C, command+X en command+V kopiëren, knippen en plakken. Met control+C kan je een CLI-programma afbreken.

Daarnaast zijn er heel wat speciale karakters waarvan je de invoer niet zomaar kan achterhalen. Bijvoorbeeld:

|     shift+option+L

{     option+(

[     shift+option+(

~    option+N

De Keyboard Viewer is een handige tool om een overzicht te krijgen van je keyboard lay-out onder invloed van een toetsencombinatie. Deze kan je bereiken via het statusmenu als je tenminste "Show keyboard and emoji viewers in menu bar" inschakelt onder System Preferences > Keyboard.

Vergrendelingscherm

Opgelet. Met de default instellingen wordt het systeem gelockt met een paswoord pas 5 minuten na de start van de screen saver of het sleep-commando (in de sleep mode wordt het scherm uitgezet). Met deze instelling kan je het systeem niet onmiddellijk locken zonder af te melden.

Het is aangeraden om deze instelling te wijzigen zodat je account onmiddellijk wordt vergrendeld in deze situaties. Hiervoor ga je naar System Preferences > Security & Privacy > tab General, en kies je de optie 'immediately' bij 'Require password'. Vanaf dan kan je het sleep-commando (shift+control+eject of Apple-menu) gebruiken om je account te vergrendelen.

Bestandsysteem, Finder en Terminal

Twee applicaties waar je mee zal werken zijn Finder en Terminal.

• Finder is een bestandsverkenner.
• Terminal is een command line terminal (bash) zoals je die kent in Linux.

MacOS is gedeeltelijk gebaseerd op BSD, wat een verzamelnaam is voor een aantal Unix-gebaseerde platformen. Dit komt sterk tot uiting in het bestandssysteem en Terminal. 

• In Terminal kan je gebruik maken van de klassieke Unix/Linux-commando's (zie https://ss64.com/osx/) en syntax.
• De root van het bestandssysteem (notatie /) is ook de root van de harde schijf en zit weggestoken in Finder. Je kan deze inschakelen via Finder > Preferences > onder 'Devices' 'Hard disks' aanvinken.
• Een aantal belangrijke root folders starten met hoofdletter. Zo zit je home-folder in de map /Users .
• Verborgen bestanden (startend met .) kan je in Finder standaard weergeven door in Terminal deze wijzigingen door te voeren.
• Kleuren in de Terminal activeer je met volgend commando: echo "export CLICOLOR=1" >> ~/.bash_profile
• Meer info over het bestandssysteem

Apps, vensters en tabs

Een applicatie kan je openen 

• vanuit de dock
• via het Launchpad (F4-toets). Wanneer je typt zoek je onmiddellijk.
• door te zoeken met Spotlight (vergrootglas in statusmenu of command+spatie). Spotlight zoekt ook in al je bestanden ...
• door te zoeken met Alfred. Deze app is eenmalig te starten en in te stellen.

Via deze weg kan je geen nieuw venster van dezelfde app openen! Dat doe je typisch vanuit de menubar (met focus op de app in kwestie) of via control+click op de app in de dock.

Afsluiten. Wanner het rode bolletje in de titelbalk niet werkt om een app af te sluiten, kan je afsluiten met command+Q.

Tabs. Heel wat applicaties werken met tabs (ook Terminal bijvoorbeeld) die je kan starten met command+T.

Maximaliseren. Een venster kan je maximaliseren door te dubbelklikken op de menubalk.

Full screen mode. Een venster plaats je in full screen mode m.b.v. het groene bolletje in de menubalk. Ook met control+command+F toggle je full screen mode.

Mission control. M.b.v. de F3-toets of door tweemaal te tikken met 2 vingers op de muis open je Mission Control. Deze modus geeft een volledige overzicht van geopende vensters en bureaubladspaces.